درجه محفاظت IP Code

درجه محفاظت یا IP Code (ای پی) تجهیزات الکتریکی یکی از استانداردهای ایمنی در انواع تجهیزات الکتریکی است.

این استاندارد که مخفف کلمه INGRESS PROTECTION (محافظت نفوذ) از دو عدد تشکیل شده است که نشان دهنده مقاومت دستگاه در مقابل نفوذ ذرات جامد و مایعات (آب) است. عدد اول نشان دهنده مقاومت در مقابل ذرات جامد و عدد دوم مربوط به مایعات است. دانستن درجه حفاظت یا کد IP به کاربر در مورد نحوه استفاده و محیط قرار گیری دستگاه کمک می‌کند.

در ادامه به شرح انواع معمول کد محافظت در تجهیزات و دستگاه‌های الکتریکی و الکترونیکی می‌پردازیم:

• IP00: هیچ محافظت خاصی در برابر تماس تصادفی یا نفوذ اشیا خارجی ندارد. محافظت خاصی در برابر آب ندارد. سازه های “نوع طراحی باز” برای نوع محافظت IP 00 ساخته شده اند.
• IP20: محافظت در برابر تماس و در برابر نفوذ اجسام جامد خارجی بزرگتر از ø 12 میلی متر. محافظت خاصی در برابر آب ندارد.
• IP23: محافظت در برابر تماس و در برابر نفوذ اجسام جامد خارجی بزرگتر از ø 12 میلی متر. محافظت در برابر اسپری آب در هر زاویه تا 60 درجه نسبت به حالت عمودی، به طوری که چنین پاشش‌هایی اثرات مخربی ندارند.
• IP40: محافظت در برابر تماس و در برابر نفوذ اجسام جامد خارجی بزرگتر از ø 1 میلی متر. محافظت خاصی در برابر آب ندارد.
• IP44: محافظت در برابر تماس و در برابر نفوذ اجسام جامد خارجی بزرگتر از ø 1 میلی متر. محافظت در برابر پاشش آب، به طوری که هر ترشحی از هر جهت به پوشش تجهیز، اثر مخربی ندارد.
• IP54: محافظت محدود در برابر نفوذ گرد و غبار. محافظت در برابر اسپری آب از هر جهت. محافظت محدود در برابر نفوذ.
• IP55: محافظت محدود در برابر نفوذ گرد و غبار. محافظت در برابر جت‌های آب کم فشار (۶.۳ میلی‌متر) از هر جهت روی پوشش تجهیز، اثر مخربی ندارد. محافظت محدود در برابر نفوذ.
• IP56: محافظت محدود در برابر نفوذ گرد و غبار. محافظت در برابر جت‌های آب پر فشار (۱۲.۵ میلی‌متر) از هر جهت روی پوشش تجهیز، اثر مخربی ندارد. محافظت محدود در برابر نفوذ.
•  IP57: محافظت محدود در برابر نفوذ گرد و غبار. محافظت در برابر غوطه‌وری در عمق 15 سانتی‌متر تا 1 متر.  محافظت محدود در برابر نفوذ.
• IP58: محافظت محدود از نفوذ گرد و غبار. محافظت در برابر غوطه‌وری طولانی مدت تا فشار مشخص. محافظت محدود در برابر نفوذ.
• IP60: محافظت کامل در برابر نفوذ گرد و غبار. محافظت خاصی در برابر آب ندارد. محافظت محدود در برابر نفوذ.
• IP61: محافظت کامل در برابر نفوذ گرد و غبار. محافظت در برابر چکیدن آب. محافظت محدود در برابر نفوذ.
• IP62: محافظت کامل در برابر نفوذ گرد و غبار. محافظت در برابر اسپری آب در هر زاویه تا ۱۵ درجه نسبت به حالت عمودی، به طوری که چنین پاشش‌هایی اثرات مخربی ندارند. محافظت محدود در برابر نفوذ.
• IP63: محافظت کامل در برابر نفوذ گرد و غبار. محافظت در برابر اسپری آب در هر زاویه تا ۶۰ درجه نسبت به حالت عمودی، به طوری که چنین پاشش‌هایی اثرات مخربی ندارند. محافظت محدود در برابر نفوذ.
• IP64: محافظت کامل در برابر نفوذ گرد و غبار. محافظت در برابر پاشش آب، به طوری که هر ترشحی از هر جهت به پوشش تجهیز، اثر مخربی ندارد. محافظت محدود در برابر نفوذ.
• IP65: محافظت کامل در برابر نفوذ گرد و غبار. محافظت در برابر جت‌های آب کم فشار (۶.۳ میلی‌متر) از هر جهت روی پوشش تجهیز، اثر مخربی ندارد. محافظت محدود در برابر نفوذ.
• IP66: محافظت کامل در برابر نفوذ گرد و غبار. محافظت در برابر جت‌های آب پر فشار (۱۲.۵ میلی‌متر) از هر جهت روی پوشش تجهیز، اثر مخربی ندارد. محافظت محدود در برابر نفوذ.
• IP67: محافظت کامل در برابر نفوذ گرد و غبار. محافظت در برابر غوطه‌وری در عمق 15 سانتی‌متر تا 1 متر.  محافظت محدود در برابر نفوذ.
• IP68: محافظت کامل در برابر نفوذ گرد و غبار. محافظت در برابر غوطه‌وری طولانی مدت تا فشار مشخص. محافظت محدود در برابر نفوذ.
• IP69K: محافظت کامل در برابر نفوذ گرد و غبار. محافظت در برابر جت بخار. محافظت محدود در برابر نفوذ.

کلید پریز IP44 (آی پی 44) محصول جدید ایران الکتریک است که با استفاده از استاندارد IP44 ایجاد مقاومت در برابر گرد و غبار و همچنین حفاظت در برابر آب را تعیین می‌کند. این کلیدها و پریزها معمولاً در مکان‌هایی که با رطوبت و آب سروکار دارند، مانند حمام‌ها یا سرویس های بهداشتی و فضاهای بیرونی همانند پارکینگ ها، راه رو، حیاط و باغ ها استفاده می‌شوند. استاندارد IP44 به مقاومت در برابر ذرات جامد و نفوذ آب تا حدی خاص اطمینان می‌دهد، و از خطراتی مانند برق گرفتگی جلوگیری می کند.

کلید و پریز بارانی، ابزاری ایمن و کارآمد برای تأمین برق در شرایط بد آب و هوایی است. با توجه به اهمیت آن‌ها، انتخاب یک کلید پریز بارانی مناسب می‌تواند به حفظ روشنایی، گرما و… در فضاهای باز کمک کند.

کلید پریز بارانی چیست؟

کلید و پریز به عنوان یکی از اجزای مهم در ساختمان‌ها وجود دارد و نقش بزرگی در زیبایی داخلی و طراحی فضاهای خانه و محل کار دارند.

در مناطق مرطوب و بخش‌هایی که با آب و رطوبت در تماس هستند، استفاده از کلیدهای بارانی روکار و توکار ضدآب رایج است. این نوع کلیدها و پریزها با طراحی ضدآب خود، در معرض شرایط نامساعد آب و رطوبت به خوبی کار می‌کنند. این نوع کلید و پریز ضدآب بوده و بر اثر رطوبت، نم، آب باران و… کارایی خود را از دست نخواهد داد.

ساختار کلی کلید پریز بارانی

کلید و پریزهای بارانی دارای ساختاری خاص هستند که آن‌ها را مناسب برای استفاده در شرایط مرطوب و بارانی می‌کند. این وسایل با توجه به درجه حفاظتی که دارند، به طور معمول با استانداردهای مشخصی ساخته می‌شوند. این استانداردها معمولاً با IP و یک عدد دنباله‌ای که به درجه حفاظت اشاره دارد، مشخص می‌شوند.

در ساختار کلید و پریزهای بارانی، اصولاً از مواد مقاوم به آب، با هدف جلوگیری از ورود آب به داخل قسمت‌های داخلی آن‌ها استفاده می‌شود. این وسایل دارای درپوش‌ها و طراحی‌های خاصی هستند که از ورود آب به داخل واحد‌های الکتریکی جلوگیری می‌کنند.

کلید و پریزهای بارانی دارای ساختاری ویژه هستند که آن‌ها را برای استفاده در محیط‌های مرطوب و معرض باران مناسب می‌کند. ساختار کلی این محصولات شامل موارد زیر است:

• بدنه ضد آب
• درپوش ضد آب
• آب‌بندی داخلی
• ترمینال‌های ضد زنگ

مزیت استفاده از کلید و پریز بارانی چیست؟

کلیدها و پریزهای بارانی مانع از نفوذ آب می‌شوند، درنتیجه از برق‌گرفتگی جلوگیری می‌کنند. این وسایل به خوبی در محیط‌های مرطوب و مناطقی که نیاز به شستشوی دیوارها و کف‌ها با آب تحت فشار دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

این کلیدها و پریزها در دو مدل روکار و توکار تولید می‌شوند. مدل روکار بیشتر در محیط‌های کارگاهی و فضاهای باز استفاده می‌شود. این مدل‌ها دارای درپوش و معمولاً مقاوم در برابر جریان برق شدید با ولتاژ بالا هستند.

کلید و پریزهای بارانی روکار و توکار ضدآب با مکانیسم‌های فنری بدون نیاز به پیچ و مهره نصب می‌شوند و با توجه به ساختار خاص خود، به راحتی در دیوار قرار می‌گیرند. جنس قاب کلید و پریزها معمولاً از پلی کربنات است که از زیبایی، مقاومت و عدم تغییر رنگ و پوسیدگی برخوردار هستند. این تنوع در طراحی و جنس مواد، امکان تطبیق آسان با دکوراسیون محیط را فراهم می‌کند.

درجه حفاظت در کلید و پریزهای بارانی چیست؟

گرد و غبار، آب و خاک از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده وسایل الکتریکی و الکترونیکی به شمار می‌روند و می‌توانند آسیب‌های جدی به این تجهیزات وارد کنند. به منظور کمک به مصرف‌کنندگان در شناخت میزان مقاومت وسایل در برابر این عوامل، کمیسیون بین‌المللی الکترونیک یک سیستم طبقه‌بندی را تأسیس کرده است که درجه حفاظت ابزارهای مختلف را دسته‌بندی می‌کند. این استاندارد برای ارزیابی میزان مقاومت تجهیزات الکترونیکی در برابر گرد و غبار و آب استفاده می‌شود.

عبارت IP مخفف Ingress Protection به معنای “حفاظت در برابر ورود” است. این کد به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید یک وسیله الکترونیکی تا چه حد در برابر گرد و غبار مقاوم است. اگر درجه حفاظت یک محصول الکترونیکی برای شما اهمیت دارد، قبل از خرید حتماً به این موضوع توجه کنید.

این سیستم طبقه‌بندی استاندارد، امکان مقایسه و انتخاب آگاهانه وسایل الکتریکی و الکترونیکی را بر اساس میزان مقاومت آن‌ها در برابر گرد و غبار و آب فراهم می‌کند.

درجه حفاظت معمولاً با ترکیبی از حروف IP و یک عدد، مثل IP65 یا IP66، نشان داده می‌شود. این اعداد به میزان مقاومت آن‌ها در برابر ذرات جامدات و آب اشاره دارد. برای مثال، IP65 نشان‌دهنده مقاومت به قطرات آب و ورود گرد و غبار است. به این ترتیب، در طراحی کلید و پریزهای بارانی، نقطه‌ی کلیدی در ساختار آن‌ها، جلوگیری از ورود آب به محل‌های داخلی و ایجاد یک محیط امن برای عناصر الکتریکی داخل آن‌هاست. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم و درجه‌بندی‌های آن مقاله “درجه حفاظت IP چیست و اعداد آن چطور طبقه‌بندی می‌شوند؟” را بخوانید.

معرفی انواع کلید و پریز بارانی

کلید و پریزهای ضد آب و بارانی در انواع مختلفی طراحی و تولید می‌شوند. این محصولات بر اساس معیارهای مختلفی دسته‌بندی می‌شوند که هر یک از آن‌ها ویژگی‌ها و کاربرد خاص خود را دارند.

یکی از مهم‌ترین معیارهای طبقه‌بندی کلید و پریزهای بارانی، کاربرد و محیط استفاده از آن‌هاست. برخی از این محصولات برای استفاده در فضاهای بیرونی و معرض باران و رطوبت طراحی شده‌اند، درحالی‌که انواع دیگر برای محیط‌های صنعتی یا داخلی ساختمان‌ها مناسب هستند.

ظاهر و طراحی بصری نیز یکی دیگر از معیارهای تقسیم‌بندی کلید و پریزهای بارانی است. 

معیارهای فنی و عملکردی مانند ظرفیت جریان، ولتاژ کاری، درجه حفاظت در برابر آب و گرد و غبار (استاندارد IP) و سایر ویژگی‌های الکتریکی نیز در دسته‌بندی این محصولات نقش دارند.

در ادامه، انواع مختلف کلید و پریزهای ضد آب و بارانی به همراه جزئیات و ویژگی‌های منحصر به فرد آن‌ها معرفی خواهند شد تا شما بتوانید با آگاهی کامل، بهترین گزینه را برای نیازهای خود انتخاب کنید.

انواع کلید و پریز ضدآب از نظر طراحی 

کلیدها و پریزهای ضدآب به دو دسته روکار و توکار تقسیم می‌شوند.

• کلیدها و پریزهای روکار ضدآب: این نوع از کلیدها و پریزها دارای درپوش هستند که از نفوذ آب جلوگیری می‌کند. این درپوش به شکلی طراحی شده است که به راحتی قابل باز و بسته کردن است و هنگام بسته بودن به دستگاه محکم و ضدآب می‌شود. این نوع به‌صورت مستقیم روی دیوار نصب می‌شوند و به عنوان یک واحد متصل به دیوار ظاهر می‌شوند. این طراحی باعث محافظت بهتر از داخل دستگاه در مقابل آب و مایعات شده و استحکام اتصال را تضمین می‌کند.
• کلیدها و پریزهای توکار ضدآب: در این حالت، مهم‌ترین ویژگی ضدآبی درون دستگاه است. مکانیسم داخلی طراحی می‌شود تا از نفوذ آب جلوگیری کرده و اتصالات داخلی محافظت گردد. برخی از مدل‌های توکار تحت زمین یا دیوار نصب می‌شوند و به نحوی کاملاً در دیوار یا سطح نهفته می‌شوند. این طراحی جلوی نفوذ آب به داخل دستگاه را گرفته و استحکام نصب را تضمین می‌کند.

انواع کلید پریز ضدآب از نظر ساختار

 انتخاب نوع کلید و پریز ضد آب بارانی بستگی به نیازها و کاربرد مورد نظر شما در محیط مربوطه دارد. هر یک از این انواع دارای مزایا و معایب خاص خود هستند که باید در هنگام خرید در نظر گرفته شوند. کلید برق تک پل و دو پل و پریز برق ارت دار و بدون ارت. این تقسیم‌بندی بر اساس تعداد پل‌های کلید و وجود یا عدم وجود ارت در پریزها انجام می‌شود که هرکدام کاربردها و ویژگی‌های خاص خود را دارند.

از نظر ساختار، کلید و پریزهای ضد آب و بارانی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

کلیدهای تک پل و دو پل بارانی 

• کلیدهای تک پل بارانی: این نوع کلیدها دارای یک پل یا دکمه هستند و معمولاً برای کنترل یک مدار الکتریکی مانند روشنایی (لامپ) یا وسیله‌های کوچک استفاده می‌شوند. طراحی ساده‌ای دارند و در فضاهای مختلف قابل استفاده هستند.
• کلیدهای دو پل بارانی: این کلیدها دارای دو پل یا دکمه جداگانه هستند که امکان کنترل دو مدار الکتریکی مجزا را فراهم می‌کنند. برای مدیریت چندین وسیله یا روشنایی در یک محیط مناسب هستند و انعطاف‌پذیری بیشتری دارند.